نوشته شده توسط: الهه ناز
نام کامل: داوود آزاد
متولد: 1342 در ارومیه
شغل: نوازنده، خواننده
سبک: موسیقی سنتی ایرانی، تلفیقی
سازها: تار، سهتار، عود، رباب، تنبور، دف
داوود آزاد متولد 1342 در شهر ارومیه است؛ نوازندگی را از 20 سالگی و به دلیل نبود استاد تار در شهر تبریز به صورت خودآموز و با تحقیق در آثاری چون تار بیگجه خانی، تار مرتضی نی داوود، تار آقا حسینقلی، سه تار سعید هرمزی یاد گرفته و کمبود استاد را جبران کرده است.
داوود آزاد از معدود هنرمندانی است که بدون حضور استاد و با تحقیق و پژوهش آثار هنرمندان به یادگیری موسیقی پرداخته است. داوود آزاد علاوه بر نوازندگی، یادگیری آواز را نیز با شنیدن، کپی و تمرین آثار افرادی چون طاهرزاده، اقبال آذر و قمرالملوک وزیری فرا گرفته است.
از بهمن سال 1362 داوود آزاد رسما به تدریس تار و سه تار در تبریز پرداخت. استاد داوود آزاد از طرفداران موسیقی تلفیقی است و آثار بسیاری نیز در این سبک خلق کرده و تولید آثار عرفانی موجب شهرت بسیار او شده است.
داوود آزاد دیدگاه جالبی در رابطه با موسیقی عرفانی دارد:
موسیقی عرفانی به جغرافیای خاصی محدود نمیشود و در هرکشور بر اساس اعتقادات مذهبی و باورها و ذهنیت زیبایی شناختی ملتها تولید و منتشر میشود. این موسیقی یک فرهنگ جهانی است و ریشهی آن به قدمت تاریخ باز میگردد. اما این موضوع دلیل بر محدودیت موسیقی عرفانی به سازهایی چون دف و تنبور نیست!
در واقع ساز تنها یک وسیله است و مهمترین چیز دانش هنرمند و حسوحال او نسبت به جریاناتی است که از جهان با دید نظر یا بصر دریافت میکند. هنرمند باید با استفاده درست از ساز ارتباط معنوی با پروردگار برای خود و مخاطبانش برقرار کند و بیشترین اهمیت در محتوا و فرم موسیقی، شعر و ذهنیت هنرمند با توجه به اصالت ایدئولوژیک او در برخورد با موسیقی دارد.
تمام این موارد در راستای هدف اصلی موسیقی عرفانی و هنر موسیقی، تعالی و در لحظه قرار گرفتن هنرمند و مخاطب است که همان «آن» موسیقایی است و هنرمند با اثرش مخاطب خود را شریک میکند.
همچنین موسیقی عرفانی به سبک خاصی نیز محدود نمیشود و موضوع پر اهمیت دانش و تعالی روح هنرمند و مخاطب است. موسیقی موجب قرار گرفتن هنرمند و مخاطب در لحظه یا همان «آن» میشود که فارغ از افسوس گذشته و ترس و نگرانی آینده است. این انتقال انرژی و در لحظه قرار گرفتن به شرطی صورت میگیرد که هنرمند دانش و حال درونی در خور اینکار را داشته باشد و به سبک موسیقی مرتبط نیست.
داوود آزاد در رابطه با تاثیر اشعار شاعران ایرانی و اجرای موسیقی کلاسیک نیز این چنین گفته است:
اشعار ایرانی همواره توانایی تلفیق با تمامی سبکهای موسیقی را دارند و یکی از موثرترین روشها برای معرفی شعر و فرهنگ ایرانی در غرب هستند. برای مثال شاید بسیاری از ایرانیان باخ را نشناسند اما اگر کمی به نوشتهها و شخصیت او دقت کنیم، میفهمیم که سباستیان باخ آاهنگساز و نوازنده آلمانی انسانی بسیار معنوی یا به زبانی دیگر مولانای موسیقی کلاسیک غرب است! به دلیل وجه اشتراک و هدف یکسان، موسیقی کشورهای دیگر میتواند با اشعار ایرانی تلفیق شود و با استفاده از این آثار ماندگار میتوانیم موسیقی خود را به خوبی در غرب معرفی کنیم.
داوود آزاد همچنین در رابطه با علاقهاش به مولا نیز گفته است:
شاید این علاقه به دلیل علاقه من به تصوف از زمان کودکی باشد. شاید بهتر باشد بگوییم مولانا خود آدمها را انتخاب میکند. اشعار مولانا همیشه برای من الهامبخش هستند و با روشی خاص مرا انتخاب میکنند! شاید باورش برای شما سخت یا تعجب آور باشد اما من دفعات بسیاری از صفحات اشعار او گذشتهام اما ناگهان شعری میبینیم که پیش از آن نخوانده بودم و تعجب میکنم چرا آنرا ندیده بودم! به نظر من خوانش اشعار مولانا زمان خاصی دارد که خود زمانش را مشخص میکند تا خوانده یا دیده شود.
همچنین داوود آزاد در آلبومهای اخیرش ریتمهای جدیدی از اشعار مولانا را به کار برده است.
به گفته داوود آزاد موسیقی ایران متاثر از غرب شده است و این اتفاق از زمان ورود «نت» توسط آقای وزیری و حضور ویلن افتاده است و فواصل پردهها تغییر و با موسیقی غرب منطبق شد. از نیم قرن گذشته موسیقی ایران به سمت غرب رفته است و جالب است بدانید در این مسیر، نوآوری کاهش زیادی داشته است و امروزه اکثرا تقلید میکنند که ریشه در روش آموزش نیز دارد.
اساتید دوست دارند همانند خودشان را تربیت کنند اما یک معلم خوب به شکوفایی دانشآموزش کمک میکند. برای مثال قرار نیست یک نوازنده تار دقیقا نحوه گرفتن ساز و نواختن خود را به شاگرد یاد دهد، بلکه با آموزش برخی اصول به او اجازه دهد که خودش باشد؛ یا در بخش آواز استاد باید یک بار آواز را بخواند و سپس دانشجو بعد ازیادگیری آن، به اجرا با حس و حال خود بپردازد و در اخر استاد نیز ایرادهای اساسی و مشکلاتی چون زیادی تحریرها و... را اصلاح کند. به همین سبب سبکهای مختلفی بوجود میآیند.
داوود آزاد اولین سخنران ایرانی است که با موضوع موسیقی ایرانی در دانشگاه آکسفورد سخنرانی کرده است، علاوه بر آن سخنرانیهایی در دانشگاه منچستر، میامی و... داشته است.
داوود آزاد همچنین دوبار داوری بخش نوازندگی و آهنگسازی مسابقات هزارصدا و دومین جشنواره منطقهای موسیقی مقامی فجر آذربایجان را به عهده داشته است.
علاوه بر آن، شرکت در فستیوالهای بین المللی No mind, World in North, Art in Action, Sacred Voices و سیوپنجمین جشنواره بینالمللی موسیقی استانبول و... جز فعالیتهای داوود آزاد است.
• کنسرتهای داوود آزاد
داوود آزاد بیش از سیصد کنسرت در ایران و کشورهای دیگر از جمله هند، اروپا، آمریکا و استرالیا و... داشته است. علاوه بر این اجراهای بسیاری نیز در دانشگاههای کمریج، لندن، آکسفورد و کلیساها و... داشته است.
• اجراها در رادیو داوود آزاد
این هنرمند تقریبا پرکار است و فعالیت بسیاری در سطح بین الملل دارد. او در رادیو کلاسیک اتریش، Radio Malta در مالت، Radio Mombay و Radio Delhi در هند و.. اجرا داشته است.
• آلبومهای داوود آزاد
از جمله آثار داوود آزاد میتوان به آلبوم «آی ایشیقی» که اجرای قطعات آذری با تار ایرانیست، آلبوم «در بهار امید» که تحقیقی بر شیوه تصنیف نوازیست و آلبوم «نورجان» که با همخوانی همسرش اجرا کرده، «مکتب تار تبریز» که یادواره بیگجهخانیست و آلبوم «به یاد هرمزی» یادواره سعید هرمزی اشاره کرد. دیگر آلبومهای داوود آزاد در میخانه، کوی تو، می بیرنگی، لیلینامه، دیوان شمس و باخ، توهمه، ماهیچ، می صوفی افکن کجا میفروشند و تو مست تری یا من؟ نام دارند.
استاد داوود آزاد متاهل هستند و با همسر خود اجراهایی نیز داشتهاند. برای مثال آلبوم نورِ جان با همخوانی داوود آزاد و همسرش ضبط شده است.
گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته